Thị trường tiền điện tử hiện có hai không gian con, đó là tài chính tập trung (CeFi) và tài chính phi tập trung (DeFi). Vậy hai khái niệm này có gì khác nhau? Chúng có vai trò như thế nào trong nền kinh tế số? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây.
1. Khái niệm CeFi và DeFi
1.1. CeFi là gì?
CeFi (Centralized Finance) là tài chính tập trung, trong đó các thành phần như tổ chức, thị trường giao dịch hay các công cụ đều được quản lý tập trung. Đặc điểm nổi bật nhất của CeFi có thể gói gọn trong từ “custodial”, nghĩa là ủy thác. Trong giao dịch CeFi, tất cả các tài sản, sản phẩm, dịch vụ trong tài chính sẽ được uỷ thác cho tổ chức nào đó.
Trong CeFi, tất cả những thành phần như tiền tệ, sàn giao dịch, cổng thanh toán, công ty bảo hiểm… đều hoạt động, tương tác với nhau thông qua 1 bên thứ 3. Các hoạt động có thể là gửi tiết kiệm, cho vay, đi vay, các giao dịch, các lệnh chuyển khoản, nợ lương, thanh toán hóa đơn,…
CeFi bao gồm một hệ thống tài chính trong đó người dùng tin tưởng giao tiền của họ cho các tổ chức trung gian. Đó có thể là ngân hàng trung ương, chính phủ, định chế tài chính hay 1 thế lực lớn nào đó có đủ các tiêu chuẩn đạo đức cao.
CeFi là công cụ phá vỡ các rào cản đối với các dịch vụ tài chính. Nó phục vụ nhiều nhu cầu tức thời hơn của người dùng, cho phép họ tiếp cận nhanh hơn so với các dịch vụ truyền thống.
1.2. DeFi là gì?
DeFi là thuật ngữ dùng để chỉ các hạ tầng tài chính thay thế (alternative financial infrastructure) được xây dựng trên cơ sở công nghệ chuỗi khối (blockchain). Hệ thống này sử dụng các hợp đồng thông minh (smart contract) tạo ra các giao thức tương tự các dịch vụ tài chính hiện có. Không giống như dịch vụ tài chính tập trung, các giao thức và ứng dụng DeFi là mã nguồn mở, được kết nối với hàng triệu máy tính khác nhau trên thế giới, đảm bảo tính minh bạch và ít cần sự can thiệp của con người.
Trong DeFi luôn đi kèm với “Non-Custodial” tức là không ủy thác. Thay vì phải thụ động dựa vào sự sắp xếp, xử lý của bên trung gian (như ngân hàng, tổ chức tài chính) thì người dùng có thể thực hiện gửi tiết kiệm, cho vay, giao dịch tiền ảo, các lệnh chuyển khoản… thông qua Smart Contract của blockchain.
Ứng dụng hợp đồng thông minh đã được áp dụng trong các lĩnh vực thanh toán, tín dụng, đầu tư và hợp đồng bảo hiểm. Điều này tạo cơ hội cho người dùng tiếp cận nhanh hơn, hiện đại hơn với nền kinh tế số mà không chịu sự chi phối bởi bất kỳ cá nhân, tổ chức tập trung quyền lực nào.
2. Sự giống nhau của CeFi và DeFi
Nếu như CeFi cho phép người dùng thực hiện gửi tiết kiệm, đi vay, cho vay, nợ, thanh toán hóa đơn, thanh toán bảo hiểm… thì DeFi cũng bao gồm các hoạt động tương tự. Các sản phẩm, dự án trong DeFi cũng khá đồng bộ với CeFi, ví dụ như: tiền tệ (money), sàn giao dịch (exchanges), môi giới (brokers), cổng thanh toán (payment gateway)…
Bên cạnh đó, CeFi và DeFi đều có những đặc điểm chung thú vị như:
- Được phép thực hiện dịch vụ chuỗi chéo.
- Chuyển đổi từ tiền pháp định (Fiat) sang tiền điện tử (Crypto).
- Hỗ trợ cho Stablecoin.
- Không áp dụng tính thanh toán cho toàn bộ nội dung.
- Cho phép giao dịch tiền điện tử.
- Cho phép các hoạt động giao dịch thông thường như giao dịch ký quỹ, thanh toán, giao dịch phái sinh, cho vay, đi vay…
3. Sự khác nhau của CeFi và DeFi
Điểm khác biệt nổi bật của CeFi và DeFi đó chính là tính ủy thác. Trong tài chính truyền thống (Traditional Finance), các tổ chức, thị trường và công cụ tài chính đều có quyền lực tập trung. Đối với DeFi thì ngược lại. Chúng tận dụng sức mạnh của Blockchain để loại bỏ bên trung gian và cung cấp quyền truy cập cho người dùng ở mọi lúc, mọi nơi khi họ có nhu cầu tiếp cận các dịch vụ tài chính.
Để thấy rõ sự khác nhau của CeFi và DeFi, bạn có thể theo dõi qua bảng sau đây:
| Tiêu chí | CeFi | DeFi |
| Chuyển tiền lưu ký | Không chuyển giao quyền lưu ký tiền trong các khoản đầu tư được thực hiện bởi một tổ chức tập trung. | Chuyển giao quyền giám hộ là bắt buộc đối với các giao dịch DeFi. |
| Tính minh bạch của các giao dịch | Một thực thể tập trung làm mất đi sự minh bạch hoàn toàn. | Bản chất mã nguồn mở của các giao dịch tăng cường tính minh bạch |
| Lòng tin | Tập trung vào kinh doanh. | Tập trung vào công nghệ và quy trình. |
| Quyền truy cập của người dùng | Bị hạn chế. Có nhiều thông tin không thể kiểm tra mọi lúc, mọi nơi. | Có thể thực hiện ở bất cứ nơi nào, bất cứ nơi đâu, chỉ cần người dùng có Internet. |
| Chi phí | Cao. | Thấp, thậm chí có những nền tảng DeFi miễn phí. |
| Đối tượng sử dụng | Bị giới hạn. | Không giới hạn. |
4. Tạm kết
Không thể phủ nhận, DeFi là một giải pháp thay thế rõ ràng và đầy hứa hẹn cho tài chính tập trung. Dựa vào hệ thống blockchain, DeFi có thể kiểm soát tốt hơn các khoản đầu tư tài chính, tạo điều kiện thuận lợi để người dùng trải nghiệm nền kinh tế số.
Tải Vconomics ngay để nhận MICS miễn phí !
Gia nhập ngay cộng đồng Vconomics để nhận thêm MICS miễn phí
Telegram – Facebook – Youtube – Reddit – Medium
Website: https://vconomics.vn
Email: [email protected]
VCONOMICS – NỀN KINH TẾ SỐ PHI TẬP TRUNG